آرشيو  مقالات و نوشته هاي سينمايي   

در اين بخش مي توانيد به آرشيو نوشته ها، يادداشت هاي سينمايي، نقد و تحليل فيلم ها و مقالات سينمايي (بالاخص مقالات حوزه نمايش و اكران كشور) موجود در سايت دسترسي داشته باشيد.

   عنوان يادداشت:

جواد شمقدري در ديدار با وزير فرهنگ تركيه با بيان اينكه سينماي ايران در آستانه تغيير و تحول بزرگي است از توليد سالانه 300 فيلم در 5 سال آينده خبر داد. اتفاقي كه حتماً خود معاون امور سينمايي هم مي‌داند در شرايط فعلي غيرممكن است و موكول كردنش به 5 سال آينده هم با توجه به روند اتفاقات سينماي ايران نيز چندان منطقي به نظر نمي‌رسد. آيا سينماي ايران مي‌تواند ظرفيت سالن‌ هايش را در اين مدت چنان افزايش دهد تا پذيراي 300 فيلم در سال باشد؟ اگر قرار است بخشي از اين فيلم‌ ها به جاي اكران روانه شبكه ويدئويي شوند، آيا در شرايط فعلي كه بسياري از مؤسسات شبكه نمايش خانگي با خطر ورشكستگي مواجه ‌اند، مي‌توان به چنين ماجرايي دل بست و خوش ‌بين بود؟

   علي معلم: تا وقتي مشكل سالن حل نشود، رسيدن به توليد صنعتي غير ممكن است

علي معلم نيز در همين باره مي‌گويد: قابليت اينكه سينماي ايران بخواهد سيصد فيلم در سال بسازد وجود دارد، اما اينكه ساز و كار صنعتي و مالي سينما بايد چگونه باشد، جاي سؤال دارد!

اين تهيه ‌كننده سينما در گفتگو با «باني فيلم» به اين نكته اشاره دارد: آيا منظور ما از فيلم، فيلمي است كه در سينماها اكران شود و چرخه طبيعي اكران را طي كند و گردش مالي داشته باشد؟ اگر منظور اين است، بايد گفت ما اصلاً صنعت نمايشي نداريم كه بخواهيم اين تعداد فيلم اكران كنيم. متأسفانه صنعت نمايش در ايران محدود است، يعني در بالاترين ظرفيت مي‌توان 60 فيلم را در سال اكران كرد كه از اين تعداد 30 فيلم شكست خورده محض هستند.

معلم مي‌گويد اگر بخش خصوصي را در نظر نگيريم، شايد منظورشان از اين ميزان توليد توسط بخش دولتي است. چون بعيد مي‌دانم توليد سالي سيصد فيلم باتوجه به چرخه اكران در توان بخش خصوصي باشد. وي همچنين در خصوص ظرفيت سخت ‌افزاري سينماي ايران مي‌گويد: در حال حاضر برخي فيلم‌ها كه ساخته مي‌شوند، به هيچ وجه ساختار سينمايي ندارد و بيشتر شبيه تله ‌فيلم است و بعداً به فرمت سينمايي تبديل مي‌شود. متأسفانه شكلي جديد از سينما در ايران اختراع شده كه اسمش «فیلمسازي اتفاقي» است. در اين نوع سينما نيز كساني فيلم مي‌سازند كه چه به عنوان كارگردان و چه به عنوان تهيه‌كننده اصلاً آنان را نمي‌شناسيم.

جالب است به آمار توليد كه نگاه مي‌كردم، متوجه شدم به عنوان مثال تهيه‌كننده ‌اي پنج فيلم را در حال توليد دارد. سوال من اين است كه او هزينه توليد اين فيلم‌ها را از كجا آورده است! اين افراد بيشتر كارگزار هستند. وي با اشاره به چرخه صنعتي در سينما مي‌گويد: هنگامي كه فيلم توليد مي‌شود، به اكران مي‌رسد و بعد از آن از طريق موارد مختلف مانند ويدئو، ماهواره، تلويزيون و... پخش مي‌شود؛ اين مي‌شود چرخه نمايش كه در اين روند، بودجه هزينه شده در فيلم تا حدودي بايد برگردد، اما اين چرخه صنعتي در سينما ناكامل است. يعني بين 100 تا 120 فيلم در سال ساخته مي‌شود كه از اين ميان 50 تا 60 فيلم اكران مي‌شود و 30 فيلم شكست مي‌خورد. بنابراين مشخص مي‌شود. ساختار سينما به لحاظ اقتصادي مريض است و سرمايه‌ اش را از تماشاگر نمي‌گيرد. متأسفانه تا اين صحبت‌ ها مطرح مي‌شود، دوستان مي‌گويند پس بخش دولتي به سينما كمك نمي‌كند! در صورتي كه به عنوان مثال در صنعت سينماي فرانسه بخش دولتي از سينما حمايت مي‌كند، اما فيلم‌ ها را بخش خصوصي توليد مي‌كند.
تصور من اين است، هنگامي كه به اين شكل صحبت از 300 فيلم در سال مي‌شود، يعني بين 200 تا 250 فيلم قرار است توسط بخش دولتي ساخته شود، چون با اين تعداد سالن نمايش و توان بخش خصوصي، شكل‌ ديگري را نمي‌توان در نظر گرفت. شما نگاه كنيد مفتضحانه‌ترين شكل ممكن اكران را، سينما امسال دارد تجربه مي‌كند. يعني در يك سالن هشت فيلم نشان مي‌دهند. آن وقت شما بايد يك چرتكه نيز همراهتان باشد تا بتوانيد محاسبه كنيد كه چه سانسي مي‌توانيد به سينما برويد. بنابراين اسم اين اتفاق را نمي‌توان «نمايش فيلم» گذاشت. معلم معتقد است تا زماني كه مشكل سالن در سينماي ايران حل نشود و مسئله صنعت نمايش با ورود فيلم خارجي تكميل نشود، بعيد است كه بتوانيم وارد منطقه توليد صنعتي به اين مفهوم بشويم.

وي در بخش ديگري از صحبت ‌هايش مي‌گويد: به طور مشخص در ميان فيلم ‌هاي اكران شده در امسال، شاهديم كه بين 15 تا 20 فيلم، جزو آثاري هستند كه نهادهاي دولتي هزينه‌ شان را تأمين كردند و عمدتاً نيز در اكران شكست خورده‌اند. چرا كه اين فيلم‌ها چرخه صنعتي اكران را طي نمي‌كنند. يعني اهميت و سود اين گونه فيلم‌ ها در توليد بوده است و «فقط توليد شده‌اند»! حال اينكه آيا به مصرف رسيده‌اند يا نه، چندان مهم نيست. اين فيلم‌ ها بايد در ادامه از محل اكرانشان اقتصادي را به همراه بياورند تا توجيه كننده هزينه توليدشان باشد كه اين اتفاق نمي‌افتد. دقيقاً همين وضعيت در مطبوعات حاكم است، مؤسسه‌ اي مانند «همشهري» گردش مالي بالايي دارد و چيزي در حدود 40 الي 50 مجله منتشر مي‌كند، اما اينكه كسي اين مجلات را مي‌خرد يا نه اصلاً مهم نيست!

   اميرحسين علم‌الهدي: مسئولان سينمايي به جاي كيفيت دنبال كميت هستند

اميرحسين علم‌الهدي، كارشناس سينما با اشاره به اينكه ديگر عادت كرده‌ايم از زبان مسئولان سينمايي بحث پرداخت به كميت در سينما را بشنويم نه كيفيت، مي‌گويد: اگر به تجارب سينماي جهان نگاهي بيندازيم خواهيم ديد كه آنها در توسعه وضعيت سينماي كشور خود چه در توليد، توزيع و نمايش همواره از ميزان كميت در سينماي خود كاستند و بر كيفيت توليدات افزودند. سينماي كره جنوبي، تركيه و ژاپن در چند دهه اخير اولين برنامه‌ريزيشان اين بوده كه فيلم‌هاي توليدي ‌شان با استانداردهاي روز جهاني برابري كند.

اين كارشناس سينما به خبرنگار «باني فيلم» توضيح مي‌دهد: اگر قرار است سالانه در سينماي ايران 300 پروانه ساخت صادر شود همه مي‌دانيم كه در حوزه كيفيت اين ميزان توليد، با مشكلات اساسي مواجه مي‌شود و امكان توليد 300 فيلم كه حداقل 50 درصد آن با كيفيت مطلوب باشد، ميسر نمي‌شود.

علم‌الهدي ادامه مي‌دهد: يك تعداد از مسؤولان سينمايي ما اعتقاد دارند كه كيفيت در سينماي ايران در كميت تعريف مي‌شود، اما من معتقدم با ساختار سينماي ايران كيفيت همراه با كميت بالا در سينماي ايران امري محال است. چون سينماي ايران نه ساختار، نه زيرساختار و نه دانش سينمايي در اين ميزان دارد.

علم‌الهدي با اشاره به اينكه همه مديران سينمايي وقت، موفقيت خود را در افزايش كميت سينماي ايران مي‌بينند و نه بالا بردن كيفيت، ادامه مي‌دهد: در سه، چهار دهه اخير در سينماي ايران فيلم خوب بر اساس سيستم ساخته نشده، بيشتر آثار مطرح بر اساس نگرش شخصي كارگردان و تهيه كننده بوده است. به عقيده من بايد مجموعه صحبت ‌هاي آقاي شمقدري را فقط شنيد و به گذشت زمان موكول كرد، دو سال پيش از سوي اين همكاران صحبتي بر اساس توليد 300 فيلم در سال بود. دوستان بايد به اين نكته اهميت دهند كه توليد مشترك در سينماي ايران داراي ادبيات و فرمول خاصي است كه سينماي ايران به اين تعداد نمي‌تواند برسد. او مي‌گويد: گلايه كارگردان «خاك و آتش» و اعتراض شديد او را بخوانيد كه چقدر از شيوه اكران ناراحت هستند. به اين نكته بايد توجه كرد كه همه مشكل سينماي ايران در تعداد توليد فيلم در سينماي ايران نيست، اما سينماي ايران بايد در حوزه توليد، توزيع و نمايش به ساختار درست تزيين شود. بايد مهندسي نظام توليد، توزيع و نمايش بر اساس احترام به مخاطب و توجه به او و خدمت به او طراحي شود. من معتقدم توليد 300 فيلم در سينماي ايران يعني توليد فيلم‌هاي بي ‌هدف كه صرفاً براي جذب مخاطب ساخته مي‌شود كه نه بازارش معلوم است كجاست؟ و نه معلوم است قابليت سينماي ايران را دارد يا خير.

علم‌الهدي به صحبت ‌هايش اضافه مي كند: اگر قرار است 300 فيلم در سينماي ايران با ساختار تله فيلم به نام سينما ساخته شود بدانيم كه تلويزيون اين زحمت را بر دوش مي‌كشد، احتياج به تلاش سينما در اين زمينه نيست. او با بيان اينكه به عقيده من اين بحث ‌ها غيركارشناسي است، گفت: بايد از آقاي شمقدري توضيح بخواهيم كه قرار است براي 300 فيلم در سينماي ايران چه اتفاقي بيفتد؟ اگر صحبت‌ ها به صورت كلي بيان شود مشكلي را حل نمي‌كند، بايد جزئيات هم مطرح شود.

   ضياء هاشمي: براي توليد 300 فيلم در سال بايد 5000 سالن داشته باشيم

ضياء هاشمي با انتقاد شديد از توليد 300 فيلم در سال، به «باني فيلم» مي‌گويد: قطعاً ما امكان توليد 300 فيلم را داريم، اما كجا مي‌خواهيم اين فيلم ها را نمايش دهيم؟ اين كار به مثابه «آب در هاون كوبيدن» است. ما به هيچ وجه نبايد وارد اين مرحله شويم چرا كه اشتباه محض است.

رئيس اتحاديه تهيه‌كنندگان اين گونه ادامه مي‌دهد: اگر بخش ويدئويي را در نظر نگيريم، بلايي كه با اين كار به سرمان خواهد آمد، اشباع بازار از فيلم سينمايي خواهد بود. در شرايطي بايد 300 فيلم در سال توليد كنيم كه بالاي پنج هزار سالن سينما داشته باشيم. اگر اين تعداد سالن در اختيار نداريم، براي كجا فيلم توليد مي‌كنيم؟!

وي با بيان اينكه اگر سينماها هفته‌اي يك فيلم نيز اكران كنند، جوابگو نيست، به اين مهم اشاره دارد: اين محاسبه، به هيچ وجه درست نيست. واقعيت اين است كه هيچ زيرساختي براي اين كار وجود ندارد. هاشمي در بخش ديگري از صحبت ‌هايش مي‌گويد: با توجه به كمبودها در حوزه توليد، شايد بتوان با استفاده از دوربين ديجيتال تا حدي مشكل را حل كرد، اما مسئله ما اينها نيست، امكانات ديگري مطرح است كه همگي نمي‌تواند در طي يكسال براي 300 فيلم فراهم شود. بنابراين من از اساس اين اقدام را دچار ايراد مي‌دانم و اصلاً به صلاح كشورمان نمي‌دانم كه وارد چنين موضوعي شود.

   همايون اسعديان: اميدوارم آقاي شمقدري وعده‌هاي گذشته را عملي كند

همايون اسعديان نيز مي‌گويد: به عنوان يك كارگردان در سينماي ايران و نه به عنوان رئيس كانون كارگردانان عقيده خود را مي‌گويم و براي آقاي شمقدري آرزوي موفقيت مي‌كنم.

رئيس كانون كارگردانان در ادامه به خبرنگار «باني فيلم» توضيح مي‌دهد: اميدوارم آقاي شمقدري وقتي موفق شدند فيلم‌هاي پشت خط اكران مانده سينماي ايران را به نمايش و اكران عمومي برسانند، براي سيصد فيلم هم كه در سال قرار است توليد شود، تصميم بگيرند. او به صحبت‌ هايش اضافه مي‌كند: خاطرم هست وقتي آقاي شمقدري مسئوليت معاونت سينمايي را پذيرفتند وعده‌هاي زيادي به سينماگران دادند. ممكن است خودشان اين وعده‌ها را فراموش كرده باشند، ولي اهالي سينما اين وعده ‌هاي آنان را فراموش نمي‌كنند. آن وعده‌هايي كه همچنان محقق نشد و فقط در حد حرف باقي ماند. اسعديان اينگونه صحبت‌ هايش را كامل مي‌كند: اميدوارم كه آقاي شمقدري به جاي وعده‌هاي جديد فكري به حال حرف‌ هاي گذشته كنند و بخواهند آن حرف‌ ها را به مرحله اجرا بگذارند نه اينكه صحبت‌ هاي جديدي كنند.