آرشيو مقالات و نوشته هاي سينمايي   

درام «جدایی نادر از سیمین» در هشتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار در بخش ‌های بهترین فیلمنامه، کارگردانی و فیلم خارجی ‌زبان یک رقیب است.

نشریه هالیوود ریپورتر در شماره ویژه جوایز خود در ماه دسامبر به بهانه اکران جدایی نادر از سیمین در آمریکا گزارشی مشروح از این فیلم منتشر کرده که در ادامه بخش‌ هایی از آن را می‌خوانید.

سینمای ایران سالهاست مورد تحسین تماشاگران فیلم‌های هنری است. از 30  دسامبر با اکران جدایی نادر از سیمین به کارگردانی اصغر فرهادی - که یک درام دادگاهی مهیج درباره طلاق و پرونده یک قتل است - در سینماهای آمریکا این امکان ایجاد شده که سینمای ایران تماشاگران بیشتری پیدا کند.

جدایی نادر از سیمین به عنوان اولین فیلم ایرانی برنده جایزه خرس طلای جشنواره برلین و اولین فیلم ایرانی که نامزد جایزه گلدن گلوب شده، همین طور فیلمی که در ده‌ ها جشنواره سینمایی با استقبال مواجه شده، پس از «بچه‌های آسمان» - که نامزد اسکار شد - اولین فیلم ایرانی است که بیشترین بخت را برای نامزدی اسکار دارد.
فیلم فرهادی روز 12 دسامبر اولین برنده خارجی جایزه بهترین فیلمنامه از انجمن منتقدان فیلم لس آنجلس لقب گرفت که این مسئله نشان می‌دهد، جدایی نادر از سیمین در جوایز اسکار 2012 به جز بخش فیلم خارجی ‌زبان در هر دو بخش‌ فیلمنامه و کارگردانی هم یک رقیب به حساب می‌آید. چنین موفقیت‌ هایی در فصل جوایز برای یک فیلم و یک فیلمساز حداقل در سال ‌های اخیر سابقه نداشته است.

مایکل بارکر یکی از رؤسای شرکت سونی پیکچرز کلسیکس است که پخش جدایی نادر از سیمین در آمریکای شمالی را به عهده دارد. او و همکارش تام برنارد پس از آنکه سعید بن سعید تهیه‌ کننده فیلم «کشتار» به کارگردانی رومن پولانسکی به آنها گفت كه کار فرهادی را باید در برلین دید، مسئولیت پخش جدایی نادر از سمین را به عهده گرفتند.

بارکر می‌گوید: «هر چند سال یکبار فیلمی از راه می‌رسد که خیلی تازه است و از جایی هم می‌آید که انتظارش را ندارید و واقعاً پتانسیل گذر از تمام فرهنگ‌ها را دارد. جدایی نادر از سیمین یکی از همان فیلم‌ هاست. ما این مسئله را با «زندگی دیگران» و تمام فیلم‌های آلمودوار تجربه کردیم. آلمودوار مانند فلینی و برگمان جایگاه یک ستاره پاپ را دارد. فرهادی هنوز روح زمان خود نشده، اما یک تا دو ماه دیگر به این جایگاه می‌رسد.»

فرهادی می‌گوید: «جدایی نادر از سیمین را سال 2010 با یک دوربین در سه ماه و با بودجه‌ای بین 700 تا 800 هزار دلار در تهران ساخت. او بر این باور است که برای موفقیت خیره‌کننده فیلمش چند توضیح وجود دارد. طرح داستانی جدایی نادر از سیمین که در سطح جهانی با عنوان «یک جدایی» اکران شده به گونه‌ای است که فیلم در مقایسه با آثار گروهی از کارگردانان سرشناس ایرانی مانند عباس کیارستمی، بیشتر با تماشاگران جهانی ارتباط برقرار می‌کند. داستان درباره یک زوج از طبقه متوسط است که می‌خواهند از هم طلاق بگیرند. زن می‌خواهد از ایران را برود و مرد می‌خواهد بماند و از پدرش که مبتلا به بیماری آلزایمر است مراقبت کند. وقتی زن، مرد را ترک می‌کند، او برای مراقبت از پدرش یک زن خدمتکار از طبقه پایین اجتماع را استخدام می‌کند. به دنبال یک اتفاق خدمتکار و همسرش در دادگاه با این زوج رودررو می‌شوند و اینجاست که دروغ همه را گرفتار می‌کند و ذات آدم‌ ها به گونه‌ ای هویدا می‌شود که نظیرش را پیش از این تنها در تعدادی از شاهکارهای کاملاً ناتورالیستی سینمای ایران با طرح‌ های داستانی نامتعارف مانند «بادکنک سفید» ساخته پناهی دیده‌ایم.»

فرهادی می‌گوید: «من سال ‌ها تئاتر کار کردم و با نمایشنامه‌ هایی که ساختار روایی غربی (وسترن) دارند، آشنا هستم. منظورم کابوی‌ ها نیستند. منظورم قصه ‌های کلاسیک غربی است؛ ترکیبی از ناتورالیسم و درام. ما اغلب در قصه‌گویی از این ساختار استفاده نمی‌کنیم.»

فیلم فرهادی نوعی تلفیق فرهنگی دراماتیک است، به گونه‌ای که بارکر آن را با فیلم موفق 214 میلیون دلاری «ببر غران، اژدهای پنهان» ساخته آنگ لی مقایسه می‌کند. باركر می‌گوید: «آنگ لی گفت كه یکی از دلایل موفقیت فیلمش این است که او در آن قصه ‌گویی به سبک غربی را در کنار سبکی که از چین می‌آمد به کار برده است.»

فرهادی مانند بسیاری از کارگردانان سرشناس ایرانی سبک مستند ویتوریو دسیکا، فیلمساز نئورالیست ایتالیایی را منعکس می‌کند، اما خودش می‌گوید تحت تأثیر افراد دیگری بوده است: «پینتر، تنسی ویلیامز، ایبسن، فلینی، ویم وندرس و بیش از همه اینگمار برگمان. بعد از آنکه اولین صحنه جدایی نادر از سیمین را فیلمبرداری کردیم، صحنه‌ای که زوجِ در حال طلاق با قاضی صحبت می‌کنند، متوجه شدم موقعیت دوربین شباهت بسیار با صحنه‌ای از فیلم «صحنه‌هایی از ازدواج» دارد. این مسئله عمدی نبود.»

دومین دلیل موفقیت جدایی نادر از سیمین در سطح بین‌المللی پرهیز از قهرمانان حومه ‌شهری یا کودک است که عموماً در سینمای ایران به چشم می‌خورد.

پیمان معادی که در جدایی نادر از سیمین نقش نادر، همسر قهرمان زن طبقه بالاي جامعه (لیلا حاتمی) را بازی می‌کند، می‌گوید: «این فیلم آدم‌های فقیر و شترها را به تصویر نمی‌کشد.» معادی، حاتمی و ساره بیات و شهاب حسینی که در «جدایی نادر از سیمین» نقش زوج وابسته به طبقه پایین اجتماع را بازی می‌کنند، همگی در جشنواره برلین برنده جوایز خرس نقره‌ای بهترین گروه بازیگری شدند. معادی می‌گوید: «شخصیت‌ ها آدم‌های معاصر معمولی هستند که خیلی با همتایان خود در توکیو، پاریس یا نیویورک تفاوت ندارند. خیلی‌ ها در جشنواره ‌های سینمایی در سراسر دنیا شوکه شدند. آنها به ما می‌گفتند: «فکر نمی‌کردیم زنان می‌توانند در ایران رانندگی کنند یا در فیلمی به یک قاضی اشاره شود!» اختلاف طبقاتی و تمایز جنسی در جدایی نادر از سیمین می‌تواند در مکزیک هم باشد، هرچند با رنگ و بوی مکزیکی. دلیل موفقیت فیلم همین است، برای اینکه واقعی است. این برای یک فیلمساز ایرانی چیزی جدید و بسیار تازه است.»

نکته دیگر و بسیار مهم که جدایی نادر از سیمین را فیلمی متفاوت ساخته این است که یک بیانیه سیاسی نیست. معادی می‌گوید: «این یک فیلم سیاسی نیست.» فرهادی هم با حرف معادی موافق است. فیلم فرهادی به تماشاگران، با هر نوع نگاه سیاسی اجازه می‌دهد تا آن‌ طور که می‌خواهند آن را ببینند. بازیگران شخصیت‌ های خود را مقابل دوربین برده‌اند، اما جدایی نادر از سیمین عاقلانه جانب کسی را نمی‌گیرد. معادی می‌گوید: «قاضی خود شما هستید.»

   فروش جهانی فیلم فرهادی از مرز ۹ میلیون دلار گذشت

فیلم سینمایی «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی در سه روز اول اکران در آمریکای شمالی در تنها سه سینما 66.6 هزار دلار به دست آورد.

به گزارش خبرآنلاین، در هفته تعطیلات سال نو میلادی تنها سه فیلم به طور محدود در ایالت متحده و کانادا روی پرده رفتند. در میان این سه فیلم، «بانوی آهنین» با بازی مریل استریپ به نقش مارگارت تاچر نخست ‌وزیر پیشین بریتانیا با 221.8 هزار فروش در چهار سینما و متوسط 55.4 هزار دلار فروش در هر سینما، عملکرد خوبی داشت.
جدایی نادر از سیمین که از جمعه 30 دسامبر در سه سینما در لس آنجلس و نیویورک اکران شده، در سه روز اول نمایش 66.6 هزار دلار فروخت. متوسط فروش فیلم فرهادی در هر سینما 22.2 هزار دلار بود. فیلم مستقل «مطرود» به عنوان سومین فیلمی که این هفته به طور محدود اکران شده در چهار سینما 49.7 هزار دلار فروش داشت.

جدایی نادر از سیمین را شرکت سونی پیکچرز کلسیکس در آمریکای شمالی اکران کرده است. این فیلم نماینده ایران در بخش بهترین فیلم خارجی ‌زبان هشتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار است. فیلم فرهادی تاکنون در سطح بین ‌المللی 9.1 میلیون دلار به دست آورده و اکنون با احتساب بازار آمریکای شمالی فروش جهانی خود را به 9.166.600 دلار رسانده است.

جدایی نادر از سیمین با حدود پنج میلیون دلار بیشترین فروش را در فرانسه داشته و در آلمان هم حدود یک میلیون دلار فروخته است.

   وال ‌استریت ژورنال: «جدایی نادر از سیمین» پل ارتباطی مردم ایران و آمریکاست!

روزنامه آمریکایی وال ‌استریت ژورنال در پی اکران فیلم ایرانی «جدایی نادر از سیمین» در سینماهای آمریکا، این فیلم را پل ارتباطی میان مردم ایران و آمریکا دانست.

به گزارش فارس، روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی تحت عنوان فیلم «جدایی نادر از سیمین» پل ارتباطی میان مردم و ایران و آمریکا، می‌نویسد: در جهان چه بر سر هالیوود دارد می‌آید که بهترین فیلمی که امسال در سینماهای آمریکا اکران شده، از ایران است؟ با این همه بودجه‌ای که در هالیوود جاری است چرا نباید فیلمی از این بهتر برای اکران وجود داشته باشد؟

این روزنامه می‌افزاید: فیلم کم هزینه جدایی نادر از سیمین که تنها در سینماهای آمریکا به نمایش درآمد، در صدر فهرست فیلم ‌های منتخب برخی از منتقدان سینمایی جهان از جمله «جو مورگنسترن» قرار گرفته است، این فیلم با آنکه در آمریکا به زبان فارسی و با زیر نویس انگلیسی به نمایش درآمده ولی اگر شما یک انگلیسی زبان باشید باید بدانید که از همان لحظات نخست تماشای این فیلم، مانع زبان از بین می‌رود و با شخصیت ‌های فیلم آنچنان ارتباطی برقرار می‌کنید که کم کم این احساس در شما به وجود می‌آید که متوجه آنچه که می‌گویند می‌شوید و دیگر حتی نیازی به خواندن زیرنویس فیلم هم ندارید.

وال استریت ژورنال در ادامه می‌نویسد: اخیراً فیلم «دختری با خالکوبی اژدها»، پروژه پرهزینه و ۹۰ میلیون دلاری «دیوید فینچر» از هالیوود به نمایش درآمده که با استقبال منتقدان روبه رو شده ولی نکته حائز اهمیت آن است که پیش از این نیز نسخه سوئیسی این فیلم با بودجه‌ای بالغ بر تنها ۷ میلیون دلار نیز ساخته و به نمایش درآمده و آن هم با استقبال روبه رو شده است، سایت IMDB بودجه فیلم «جدایی نادر از سیمین» را نیز تنها ۳۰۰ هزار دلار برآورد کرده که با توجه به موفقیت‌های این فیلم، شاید زمان آن فرا رسیده باشد که هالیوود یاد بگیرد که لزوماً بودجه‌ های عظیم و کلان، کیفیت را نیز به همراه نخواهد داشت.

در بخش دیگری از این گزارش چنین آمده است: مهمترین نکته قابل توجهی که درباره فیلم خارجی زبان جدایی نادر از سیمین وجود دارد این است که چگونه این فیلم غیر خارجی به نظر می‌رسد، گذشته از همه مسائل سینمایی این فیلم توانسته مرزهای فرهنگی و بین کشوری را حذف کند.

این روزنامه آمریکایی در پایان گزارش خود می‌نویسد: در اینجا سوال‌ های زیادی در ذهن انسان به وجود می‌آید که شاید یکی از آنها این باشد که چرا آنها از ما متنفرند؟ البته شاید این سوال در واقع به این خاطر در ذهن نقش ببندد که دولت ایران به خاطر مشاجراتی که با کشورهای غربی دارد و برنامه‌ هسته‌ایش، از سوی غرب و بر اساس معیارهای غربی بالاخص طی ماه‌ های اخیر نامتعارف و عجیب معرفی می‌شود و البته هنر این فیلم - که صراحتاً سیاسی نیست - نشان می‌دهد که آنها تا چه اندازه شبیه به ما هستند، اگرچه هالیوود در این میان همواره فیلم‌ هایی می‌سازد که به ما این فکر را القا می‌کند که ما و آنها جدا از هم، کاملاً از یکدیگر متفاوتیم و جدایی میان مردم عامی آمریکا و شهروندان ایرانی، با قضاوت براساس این فیلم، چیزی شبیه به خلیج فارس نیست.