آرشيو مقالات و نوشته هاي سينمايي   

در سال‌ هاي نه چندان دور، بخش قابل توجهي از محصولات سينماي ايران براي مخاطب خارج از تهران توليد مي‌شدند. «فيلم شهرستان» تعبيري بود كه در آن سال‌ ها ميان تهيه‌كنندگان و پخش كنندگان مصداق مي‌يافت.
به تدريج اما، سينماي شهرستان و مخاطبانش به فراموشي سپرده شدند. اتفاقي كه وقتي با فرسوده ‌تر شدن سالن‌ هاي سينما همراه شد به بحراني شدن اكران شهرستانها انجاميد. مقايسه فروش فيلم‌ ها در تهران و شهرستانها نشان از بحران گسترده‌اي دارد كه اگر فكري به حالش نشود، در آينده‌ اي كه دور نيست سالن‌ هاي باقيمانده در شهر‌هاي كوچك و بزرگ چاره‌اي جز تعطيلي نخواهند داشت.

   ذائقه مردم در شهرستانها فراموش شده است

علي سرتيپي درباره وضعيت اکران در شهرستانها به ايسنا گفت: دلايل مختلفي باعث به وجود آمدن چنين وضعيت بدي در سينماي شهرستانها شده است. فکر مي‌کنم يکي از دلايل کم رونق بودن سينماهاي شهرستاني تأثيرگذاري بيشتر ماهواره‌ ها در شهرهاي کوچک و شهرستانها است. به نظر مي‌رسد شبکه‌ هاي فارسي زبان بخشي از پتانسيل مخاطبان سينماهاي شهرستاني را گرفته‌اند.

وي در عين حال خاطرنشان کرد: همچنين نوع فيلمسازي ما بيشتر فيلمسازي تهراني است و اکثراً مخاطبان در شهرهاي کوچک با اين نوع فيلم ‌ها ارتباط برقرار نمي‌کنند؛ چرا که تيپ سينماروهاي شهرستاني با تهراني‌ ها متفاوت است. در آنجا بيشتر، جوانان مخاطبان سينما‌ها را تشکيل مي‌دهند و طبيعي است که در اين حالت فيلم ‌هاي خانوادگي مانند «جدايي نادر از سيمين»، «زندگي با چشمان بسته»، «سعادت آباد» و «اسب حيوان نجيبي است» که همگي در تهران پرفروش بودند، در شهرستانها کمتر با استقبال روبه رو شوند. وي همچنين گفت: حتي فيلمي مانند «ورود آقايان ممنوع» که يک فيلم طنز است هم نسبت به تهران فروش بسيار کمتري داشت.
اين تهيه‌کننده سينما افزود: وضعيت اقتصادي کشور نيز در فروش فيلم‌ها در شهرستانها تأثيرگذار بوده است. ضمن آنکه مي‌توان تبليغات بسيار ضعيف را نيز از جمله دلايل رکود سينما‌ها دانست.

سخنگوي انجمن پخش‌کنندگان سينماي ايران در ادامه‌ي توضيح درباره‌ ي دلايل رکود سينماهاي شهرستاني به وضعيت کيفيت سالن‌ هاي سينماهاي شهرستان اشاره کرد و گفت: ‌متأسفانه کيفيت سالن‌ هاي سينمايي در اکثر شهرستانها بسيار پايين است و وضعيت به شکلي شده که ما در شهرهاي غربي، شرقي کشور و مخصوصاً شهرهاي مرزي تقريباً فروش فيلم‌ها را از دست داده‌ايم. اکنون تنها در مرکز کشور و در شهرهايي مانند اصفهان‌، شيراز و چند شهر ديگر فروش داريم و اين موضوع در آينده مشکلاتي بيشتري را براي سينماي ايران در پي خواهد داشت.

سرتيپي در ادامه اين گفتگو در پاسخ به سوالي درباره اينکه آيا فعاليت‌ هاي موسسه «سينماشهر» در سامان بخشيدن به وضعيت سالن‌هاي شهرستاني موثر بوده است؟»، تصريح کرد: ‌فعاليت‌ هاي موسسه سينماشهر در سال ‌هاي اخير بسيار موفق بوده اما اين روز‌ها فعاليت‌ هاي آنها کمي کُند شده است.

وي در عين حال گفت: البته بايد گفت تنها دليلي که سينماهاي شهرستاني در سال‌ هاي اخير توانستند نفس بکشند و به فعاليت خود ادامه دهند و حتي يکي دو سال خوب را در گيشه داشته باشند، فعاليت پيگير و قابل توجه موسسه سينماشهر در ساخت، بازسازي سالن و تبليغات بود. فکر مي‌کنم اگر فعاليت پيگير اين موسسه نبود با فاجعه بسيار بزرگي در سينما مواجه مي‌شديم.

سرتيپي خاطر نشان کرد: موسسه سينماشهر در تهران نيز فعاليت بسيار خوبي انجام داد. اکنون پرديس‌ هاي سينمايي که ساخته شده‌اند، حدود 60 درصد از فروش فيلم ‌ها را تأمين مي‌کنند. بايد توجه کرد که در شهرستان هم اگر فکري به حال ساخت و نگهداري سالن‌ هاي سينمايي نشود اوضاع بسيار بد‌تر از اين چيزي که مي‌بينيم خواهد شد.

مديرعامل «فيلميران» در پايان اين گفتگو بار ديگر تصريح کرد: در کل مي‌توان عوامل کم رونقي سينماهاي شهرستاني را در ساخت و بازسازي سالن ‌هاي مناسب‌، کم بودن تبليغات، تأثير شبکه ‌هاي ماهواره‌اي دانست. ضمن آنکه بايد براي ساخت فيلم‌ها به ذائقه مردم شهرستانها نيز توجه شود.

   سينماهاي شهرستانها در آستانه ورشكستگي‌ اند

مدير سينما قدس اصفهان و رئيس هيأت مركزي انجمن سينماداران ايران با بيان اينكه بسياري از سينماهاي شهرستانها در مرز تعطيلي قرار دارند و حتي بسياري از آنها تعطيل شده‌اند، گفت: سينماهاي شهرهايي چون مباركه و بروجن و اليگودرز به طور كامل تعطيل شده‌اند و تعدادي از سينماهاي شهرستانها هم در آستانه ورشكستي قرار دارند به اين دليل كه بازدهي مناسبي اين سينماها نداشتند. به عبارتي با درآمد روزانه 10 يا 12 هزار تومان كه نمي‌توان يك سينما با مجموعه عوامل آن را سرپا نگه ‌داشت.

منصور نورپور به خبرنگار «باني فيلم» توضيح داد: بارها در انجمن سينماداران شاهد بوده و هستيم كه سينماداران شهرستانها از وضعيت موجودي كه دارند گلايه دارند... خصوصاً با بالا رفتن قبوض آب و برق و گاز هزينه‌ ها بر سينماها بسيار سرسام ‌آور شده و واقعاً آنها دخلشان با خرجشان نمي‌خواند. ضمن اينكه وقتي هم شكايات و ناراحتي آنها را انجمن سينماداران مي‌بيند واقعاً نمي‌توانيم كاري برايشان بكنيم. البته لازم است بگويم كه بارها و بارها ناراحتي خود را از طريق رسانه ‌ها و خصوصاً روزنامه شما اعلام كرديم، اما همچنان پاسخ نگرفتيم. او ادامه داد: البته تلاش سينماشهر را بايد قدر نهيم كه كپي حمايتي از فيلم ‌هاي روي پرده را به سينماهاي ضعيف در شهرستانها ارسال مي‌كند، اما در هر صورت بايد مخاطبان به سينما بروند و فيلم‌ ها را ببينند. وقتي مخاطبي به ديدن فيلمي نمي‌رود بالاجبار كه نمي‌توان او را به سالن هدايت كرد و اين مي‌شود كه سينما در معرض تعطيلي قرار مي‌گيرد.

مدير سينما قدس اصفهان در خصوص وضعيت گيشه برخي فيلم‌ ها در شهرهاي بزرگ گفت: به عقيده من بزرگترين مشكل در وضعيت گيشه فيلم ‌ها چه در تهران و چه در شهرستانها كيفيت فيلم‌ هاست. وقتي فيلمي در تهران با استقبال مواجه مي‌شود قطعاً در شهرستانها هم با مخاطب همراه است، اما وقتي فيلمي در تهران با افت تماشاگر مواجه مي‌شود در شهرستانها هم اين افت دنبال مي‌شود.

او افزود: همان طور كه «اخراجي ‌ها 3»، «جدايي نادر از سيمين»، «ورود آقايان ممنوع» و «شيش و بش» در تهران با مخاطب همراه بود در تمام ايران اين فيلم‌ها خوب فروختند و مورد استقبال مخاطب ايراني قرار گرفتند. وي گفت: در حال حاضر فيلم‌ هايي نظير «در امتداد شهر»، «اسب حيوان نجيبي است»، «پيتزا مخلوط»، «اخلاقتو خوب كن» و «سي و سه روز» در سينماهاي اصفهان بر روي پرده قرار دارد.

   وقتي فيلم‌ها خوب نيستند

مدير سينما عصر جديد اراك با اشاره به اينكه فيلم خوب در هر زماني و در هر شهري با مخاطب همراه مي‌شود، گفت: در قديم بيشتر مردم با سينماها و فيلم‌هاي آن ارتباط برقرار مي‌كردند. اما اين روزها ديگر فيلم خوبي نيست كه مردم چون گذشته مقابل سينماها صف بكشند.

محسن ذوالفعلي كه با «باني فيلم» گفتگو مي‌كرد توضيح داد: وقتي فيلمي خوب و با كيفيت در سينماي ايرن ساخته نمي‌شود نتيجه‌ اش ورشكستگي سينماها مي‌شود. او با بيان اينكه هفت سال است كه سينما استقلال اراك تعطيل شده گفت: باور كنيد بارها براي تعطيلي سينما عصر جديد كه مديريت آن را خود برعهده دارم اقدام كردم، اما قانون وزرات ارشاد اينگونه وضع شده كه تغيير كاربري به ما ندهند. اما خودمان بسيار تمايل بر تعطيلي داريم چون سينماداري بازدهي درآمدي براي ما ندارد. لذا معتقدم جلوي ضرر را هر وقت بگيري منفعت است. ذوالفعلي با بيان اينكه در حال حاضر در سينماهاي اراك «اخلاقتو خوب كن» و «خاك و آتش» بر پرده قرار دارد گفت:‌ بعضي روزها يك نفر هم در سالن به تماشاي فيلم «خاك و آتش» نمي‌آيد. با اين اوضاع كه سينما هيچ مخاطبي ندارد چه بايد كنيم؟ اما از فيلم «اخلاقتو خوب كن» استقبال مي‌شود و مخاطبان به ديدن اين فيلم مي‌آيند. او به مشكلات ديگر سينما عصر جديد اشاره كرد و گفت: سينما عصر جديد متعلق به پنجاه ‌و هفت سال پيش است. فرسودگي سالن‌ ها و قديمي بودن عامل مهمي است كه مردم رغبتي به ديدن فيلم ‌ها در سينماها ندارند. البته تا حدودي تعميرات روي سينماها صورت گرفته، اما فرسودگي آن بيش از پيش است.

   اداره سالن‌ هاي سينما نامناسب است

محمد درمنش هم چند ماهي است که به صورت جدي وارد بحث پخش فيلم‌هاي سينمايي شده است. وي که اکنون مسئول طرح اکران فيلم‌هاي مخاطب خاص است درباره وضعيت نامناسب اکران‌ فيلم‌هاي سينمايي در شهرستانها به ايسنا گفت: مشکل اصلي اکران در شهرستانها، نحوه اداره سينماهاست. حدود دو سوم سينماهاي شهرستاني در اختيار بخش دولتي و يک سوم ‌آنها در اختيار بخش خصوصي است و هر يک از اين دو بخش مشکلات مخصوص به خود را دارند.

وي توضيح داد: مشکل سينماهاي دولتي شهرستاني بهينه اداره نشدن آنهاست. در واقع اين مسأله سبب شده است که آن سينما‌ ها به نوعي روزمرگي دچار شوند که نه توان پرداخت هزينه‌ هايشان را داشته باشند و نه بتوانند پول فيلم‌هايي که نمايش مي‌دهند را به طور کامل بازگردانند.

مسئول طرح اکران گروه مخاطب خاص ادامه داد: سينماهاي شهرستاني بخش خصوصي هم با توجه به شرايط عمومي دخل و خرج سينماها‌، سعي مي‌کند فيلم‌هاي شديداً بازاري را براي نمايش انتخاب کنند. در واقع اين موضوع سبب مي‌شود که سينماهاي شهرستاني بيشتر به فيلم‌هايي که وجه تجاري آنها پر رنگ است، توجه کنند.
درمنش در پاسخ به اين مطلب که برخي معتقدند کمبود سالن در کشور مهمترين مشکل اکران شهرستانها است، تصريح کرد: از نظر من اصلي ‌ترين مشکل در نحوه اداره سينما‌ها است. در واقع فکر مي‌کنم افرادي که به عنوان مدير در سينما‌ها انتخاب مي‌شوند و يا مديران ارشد سينماهايي که در بخش دولتي هستند، آموزش‌ هاي لازم را براي اين بخش نديده‌اند.

محمد درمنش در پايان سخنانش بيان کرد: ‌وقتي پرديس‌ هاي سينمايي ‌خصوصي و دولتي در کنار يکديگر مقايسه مي‌شوند بيش از پيش متوجه مشکل اصلي که‌ همان نحوه اداره سينما‌هاست، خواهيم شد.

   سينماها فرسوده‌اند، فيلم‌ها هم جذاب نيستند

کاظم راست گفتار کارگردان «زنان ونوسي، مردان مريخي» نيز با بيان اينکه متأسفانه سينما رفتن از سبد خانوارهاي شهرستاني ‌ها حذف شده است، گفت: عوامل مختلفي مي‌تواند موجب به وجود آمدن چنين وضعيتي در گيشه سينماهاي شهرستاني شده باشد که مي‌توان در اين بخش به مسائلي مانند وضعيت اقتصادي مردم، سالن ‌هاي سينماهايي فرسوده‌ و جذاب نبودن فيلم‌ها براي شهرستاني‌ ها اشاره کرد.

وي ادامه داد: ‌متأسفانه در حال حاضر مردمي که در شهرستانها زندگي مي‌کنند، وضعيت اقتصادي آنچنان مناسبي ندارند که بخواهند بودجه ‌اي مخصوص سينما رفتن در سبد خانوار خود اختصاص دهند. در تهران ممکن است يک نفر چند شغل داشته باشد و از اين طريق درآمد بيشتري کسب کرده و راحت تر بتواند براي تفريح کردن پول خرج کند، اما در شهرستانها اين گونه نيست.

اين کارگردان سينما تصريح کرد: مجموع عوامل اقتصادي باعث شده است سينما به عنوان يک تفريح سالم از سبد خانوار شهرستاني‌ حذف شود. همين تعداد مخاطب اندکي هم که مي‌بينيد مربوط به جوانان و نوجوانان است که به تفريح نياز دارند.

راست‌ گفتار در ادامه گفتگو به نقش فاصله زماني کم بين اکران فيلم در سينما و عرضه آنها در شبکه نمايش خانگي يا در بازار قاچاق، اشاره کرد و گفت: ‌ اکنون در شهرستانها فيلم‌هاي سينمايي قاچاق به وفور يافت مي‌شود. همچنين فيلم ‌ها در مدت کوتاهي نسبت به زمان اکران از مبادي رسمي وارد بازار مي‌شوند. اين مسأله سبب مي‌شود که مخاطب شهرستاني علاقه ‌اي به حضور در سالن سينما نداشته باشد و از آنجا که بسياري از فيلم‌ ها محتواي آنچناني ندارند، ترجيح مي‌دهد که فيلم ‌ها را با يک ماه تأخير در کنار خانواده مشاهده کند.

کارگردان «زنان ونوسي و مردان مريخي» در ادامه، کيفيت فيلم‌هاي سينمايي را مورد توجه قرار داد و بيان کرد: ‌ نبايد انتظار داشته باشيم فيلمي مانند «جدايي نادر از سيمين» با شاخصه‌ هايي که دارد مانند تهران در تمامي شهرستانها فروش خوبي داشته باشد. فکر مي‌کنم در شهرستانها فيلم ‌هايي که مانند خوراک فرهنگي آماده‌ هستند راحت ‌تر به فروش مي‌رسند، مانند «اخراجي‌ها».

وي تصريح کرد:‌ تفاوت‌ هاي فرهنگي و ساختاري بين تهران و شهرستانها باعث مي‌شود فيلم‌هاي فرهنگي و چالش برانگيز در شهرستانها کمتر با استقبال روبه رو شوند. در حالي که فيلم‌هاي کمدي فروش بهتري در شهرستانها دارند.

کاظم راست‌گفتار در پايان سخنانش تأکيد کرد: به نظرم اگر مي‌خواهيم مشکل اکران و مخاطب در شهرستانها حل شود بايد به تمرکز زدايي توجه بيشتري داشته باشيم، چرا که سينما آينه تمام نماي جامعه است. وقتي شما تمام سازمان‌ هاي اقتصادي و تجاري را در پايتخت متمرکز کرده‌ايد نبايد انتظار داشته باشيد سينما‌ها در شهرستانها رشد کرده و با مخاطب بسيار زيادي روبه رو شود.