سخن جواد شمقدری در اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه پیرامون خیانت
آنجا
که گفت خیانت جزئی از درام است. سر
منشأ اتفاقات و واکنش های بسیاری شد که از آن جمله می توان به حمله
شدید انصار حزب ا… و ارائه شکایتی از وی به قوه قضائیه، اشاره نمود.
امروز بالاخره جواد شمقدری سکوت خود را شکست و در گفتگویی با رادیو
جوان در مقام پاسخگویی برآمد.
رئیس سازمان سینمایی با اشاره به شکل گیری مباحثی درباره خیانت در
سینمای ایران، گفت: این قضیه از جشنواره فیلم فجر شروع شد که یکی از
مدیران دوره اصلاحات که در آن زمان از لحاظ سیاسی در موضع خاصی بود این
بحث را شروع کرد و مطرح کرد که در این جشنواره 15 فیلم با موضوع خیانت
وجود دارد، در همان زمان ما بررسی کردیم و تا جایی که من خبر دارم حدود
9 فیلم بود و فقط ممکن بود در
2
یا 3 تای آن فیلم ها، برداشت ما این باشد که موضوع خیانت را رد نکرده
است، البته تأیید هم نکرده بود؛
اما در بقیه فیلم ها موضوع خیانت را صراحتاً رد کرده بودند.
او ادامه داد: می‌خواهم بگویم به دنبال این صحبت ها بیشتر یک فضای
سیاسی وجود داشت که متأسفانه به دنبال تسویه حساب های سیاسی بودند،
طبیعی است که با مطرح شدن این بحث بخشی از جامعه و مجلس هم نگران
می‌شوند چرا که آنها گمان می‌کنند یک فیلمساز وقتی در یک فضای عمومی و
رسانه حرفی را می‌زند مبنای حقیقی و دقیقی داشته باشد و فکر نمی‌کنند
که او به دنبال مسائل دیگری باشد.
شمقدری تصریح کرد: به دنبال مطرح کردن این موضوعات بخشی از جامعه نگران
می‌شود و این کار ما را زیادتر می‌کند، چرا که ما دائماً باید در مجمع
هایی بنشینیم و موضوع را باز کنیم و توضیح دهیم که این گونه نیست شاید
4 فیلم به خیانت پرداخته باشند تا باب عبرتی باشد برای خانواده ها و
تجربه ای را پیش روی بیننده قرار دهد اما اصل موضوع خیانت را رد
می‌کند که اگر غیر این باشد دوستان ما در شورای پروانه نمایش با
فیلمساز صحبت می‌کنند و موضوع را اصلاح می‌کنند.
او اظهار کرد: یکی از قوی ترین تئاترهایی که وجود دارد تئاتر هملت اثر
شکسپیر است که همه هم آن را تأیید می‌کنند و آن را قبول دارند اما
مبنای آن براساس خیانت است حتی موضوع خیانت به نوعی در اتللو هم وجود
دارد. من نمی‌فهمم دوستان چرا مباحث را به طور علمی باز نمی‌کنند اگر
موضوع خیانت مشکل دارد پس چرا تئاتر اتللو و هملت اینقدر مورد توجه همه
هست حتی همین افرادی که به خاطر تسویه حساب های سیاسی این بازی را به
راه انداخته‌اند هم نمی‌توانند این دو تئاتر را رد کنند، پس باید تعریف
شود که این موضوع کجا درست است و کجا نیست. اینکه فقط با یک تیتر عنوان
کنیم فیلم خیانت و با این عنوان فقط فضا را ملتهب و عده ای را نگران
کنیم از انصاف و انسانیت به دور است ولی متأسفانه عده ای این کار را
می‌کنند.
شمقدری در بخش دیگری از سخنانش گفت: این یک سناریو بوده که عده ای را
مأمور کرده‌اند که یک کارهایی در این راستا انجام دهند اما اتاق فرمان
آنها فضا را به درستی رصد نکرده چرا که هنوز این فیلم‌ها اکران
نشده‌اند آنها می‌گویند مردم اعتراض کرده‌اند.
او تصریح کرد: من به بخشی از جامعه مذهبی که نگران هستند حق می‌دهم و
برنامه‌ریزی خواهیم کرد که اعتراضات مردم در محاکم قضایی مطرح شود اما
مردمی که شناسنامه دارند و مشخص هستند اعتراض کنند و اگر اعتراضشان
نابجا بود خسارت بدهند. این عناوین کلی، موضوعی را حل نمی‌کند این
فرآیندی است که در آینده باید اینگونه بشود اگر ما سیستم نظارتی را به
شکلی که الان هست بخواهیم نگه داریم به نظر می‌رسد خیلی پاسخگو نباشد،
کم کم باید سیستم های جدیدی را جایگزین کنیم که هم مردم در صحنه باشند
و هم فیلمساز.
شمقدری اذعان داشت: اینکه فیلم‌های زیادی با مضمون خیانت ساخته می‌شوند
صرفاَ یک جنجال رسانه ای است چرا که بدترین فیلمی که در باب خیانت
ساخته شده است در 7 یا 8 سال پیش بود که مادری به دخترش خیانت می‌کرد
ولی صدای هیچ کس در نمی‌آمد. اینکه چه کسانی و با چه اهدافی پشت قضیه
هستند کاملاً مشخص است فکر می‌کنم بهتر باشد بیشتر از این ذهن مردم را
مکدر نکنیم و از یک حدی فراتر نرویم، عده ای دوست دارند بحران سازی و
التهاب آفرینی کنند، شاید نقش دولت در یک جاهایی این باشد که سکوت کرده
و تحمل کند اما بالاخره یک جایی بحث ها مطرح شده و بازخوانی خواهد شد.
او در پاسخ به این سؤال که آیا شما با مطرح کردن موضوع خیانت در سینما
موافق هستید یا نه؟ گفت: اگر من خودم بخواهم فیلم بسازم «طوفان شن» و
یا فیلم امام (ره) را می سازم، اما نمی توانم فیلمسازان را مجبور کنم
که فیلم خاصی را بسازند.
رئیس سازمان سینمایی در همین راستا افزود: همه فیلم‌هایی که این موضوع
را داشته‌اند خیانت را رد کرده‌اند و فقط یک فیلم در این رابطه سکوت
کرده بود که ما آن فیلمساز را توبیخ کردیم چرا که کسی حق ندارد حتی در
این باره سکوت کند و فیلم باید به گونه‌ای برای مخاطب عبرت انگیز باشد.
هر کسی ممکن است در زندگی اش با این موضوع مواجه شود یکی از وظایف
فیلمساز این است که جنبه عبرت آمیز آن را برای مخاطب باز کند و در یک
فضای علمی و تحقیقی، منتقدین و دلسوزان اجتماعی، نکات مختلف آن را بیان
کنند.
شمقدری که در برنامه آپارات رادیو جوان سخن می‌گفت، در پاسخ به
کارشناس برنامه که اگر این فیلم ها مشکل محتوایی داشته اند، چگونه
مجوز گرفته‌اند اظهار کرد: آسیب شناسی این مسئله بسیار طولانی است اما
من به چند مورد اشاره می‌کنم. اولاً اینکه فرآیند فیلمسازی در ایران
استاندارد ندارد چرا که اصل فیلمنامه ارائه داده نمی‌شود و در مرحله
تولید چیز دیگری ساخته می‌شود و در یک دوره ای حتی می‌گفتند فقط جلد
فیلمنامه هست و متن کاملاً تغییر داده شده است پس ما نمی‌توانیم در
مرحله پروانه ساخت یک اثر نظر دهیم لذا ما مرحله پروانه نمایش را هم
داریم که در این مرحله 9 نفر از کارشناسان با تجربه و مورد اعتماد نظام
و دغدغه مند، اصلاحات را روی فیلم ها اعمال کرده و در نهایت فیلم
اصلاح شده بیرون می‌آید حتی در دوره ما بعضی از فیلم ها را اکران
محدود می‌کنیم، این فرآیندی است که شکل می‌گیرد، اینکه فیلمساز چه
دغدغه ای دارد و به چه مسائلی توجه دارد یا نه، بحث دیگری است.
رئیس سازمان سینمایی افزود: ما معتقدیم که در شکل عالی فیلمسازان ما
باید جزء بزرگترین نخبگان فرهنگی کشور باشند حتی من می‌گویم باید از
مجتهدین باشد اما واقعیت این است که فیلمسازان ما مانند سایر مردم و از
سطوح و طیف های مختلف سوادی هستند و هر کدام درکی از مسائل اجتماعی و
تحلیل خاص خودشان را دارند.
او تصریح کرد: این چارچوبی است که به ما ارائه داده شده است و بر مبنای
آن، شورا نظر می‌دهند و فیلم نمایش داده می‌شود تا به این لحظه ما حتی
در یک مورد هم از قانون تخطی نداشته ایم. نمی‌توان فیلمی ساخت که همه
موافق آن باشند اما قانون تکلیف را نهایی کرده و حرف آخر را شورای 9
نفره می‌زنند که همه آنها با حکم وزیر آمده اند به نوعی نظر این افراد
فصل الخطاب است به هر روی آنها هم ممکن است اشتباه کنند، اگر قانون
اشکال دارد باید تصحیح بشود اما مباحث اکران و پروانه ساخت تاکنون
مطابق قانون بوده است.
